Το σύστημα Apifix είναι ένα καινούργιο, επαναστατικό σύστημα που μας βοηθάει στην αντιμετώπιση της σκολίωσης. Πρόκειται για μια μικρή αυτό-εκπτυσσόμενη ράβδο και δύο βίδες (Εικ. 1) που τοποθετούνται με μια μικρή χειρουργική επέμβαση είτε με μια μικρή ενιαία τομή είτε με δυο μικρότερες τομές, διαδερμικά. Η επέμβαση είναι μικρότερη της ώρας και η νοσηλεία του ασθενούς κυμαίνεται από μια έως τέσσερεις ημέρες. Για να λειτουργήσει αυτό το σύστημα και να έχει καλύτερα αποτελέσματα συνδυάζεται με μια ειδική φυσικοθεραπεία (SCHROTH ή SEAS) πριν και μετά την επέμβαση. Το σύστημα αυτό δεν σπονδυλοδένει την σπονδυλική στήλη αλλά της επιτρέπει την κίνηση και την περαιτέρω ανάπτυξη, έτσι τα παιδιά και οι έφηβοι που αντιμετωπίζονται με αυτό το σύστημα μπορούν να συνεχίζουν τις αθλητικές τους δραστηριότητες. Με το σύστημα αυτό δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν όλες οι σκολιώσεις αλλά μόνο αυτές που είναι εύκαμπτες, μονής καμπύλης και μικρότερες των 55°. Η ομάδα μας ξεκίνησε πρώτη να χρησιμοποιεί το σύστημα αυτό στην Ελλάδα εδώ και τέσσερα χρόνια και μέχρι στιγμής μόνο εμείς χρησιμοποιούμε την διαδερμική τεχνική τοποθέτησης του συστήματος. Πάνω από 30 έφηβες αντιμετωπιστήκαν με το σύστημα αυτό. Τα αποτελέσματα της χρήσης του συστήματος αυτού είναι πάρα πολύ καλά. Σε όλα τα κορίτσια υπήρξε βελτίωση της σκολίωσης και στον πρώτο ενάμιση χρόνο δεν παρατηρήθηκε καμία επιπλοκή. Με το πέρασμα όμως του χρόνου και την αύξηση του αριθμού των ασθενών διαπιστώθηκαν και οι πρώτες επιπλοκές. Συνολικά σε 3 κορίτσια υπήρξε χαλάρωση της πάνω βίδας με συνοδό σύμπτωμα τον πόνο. Όλα τα τρία κορίτσια χρειάστηκε να ξαναχειρουργηθούν για να επανατοποθετηθεί η βίδα. Μετά την επανεπέμβαση τα συμπτώματα υποχώρησαν. Ένα από τα κορίτσια αυτά που αρχικά αντιμετωπίστηκε από την ομάδα μας, μετά αντιμετωπίστηκε από διαφορετική ομάδα που επανατοποθέτησε επιτυχώς την άνω βίδα, όμως μετά τη δεύτερη επέμβαση διαπιστώθηκε ότι το παξιμάδι της κάτω βίδας ήταν ξεβίδωτο και παρά την επιτυχημένη διόρθωση της σκολίωσης, απογοητευμένοι οι γονείς και η ασθενής αποφάσισαν να αφαιρέσουν τον μηχανισμό με τρίτη επέμβαση. Επίσης, σε ένα άλλο κορίτσι, από αυτά που χρειάστηκε να ξαναχειρουργηθούν, ενώ τοποθετήθηκε επιτυχώς η άνω βίδα παρουσιάστηκε ένα πρόβλημα σύγκλεισης του τραύματος που μας παίδεψε για πολλούς μήνες. Συνολικά τα αποτελέσματα χρήσης του συστήματος Apifix είναι πολύ ενθαρρυντικά. Σε όλα τα κορίτσια υπήρξε μια καλή διόρθωση της σκολίωσης. Όμως καμιά επέμβαση δεν είναι άμοιρη επιπλοκών. Οι επιπλοκές είναι οι ίδιες με αυτές του κλασικού χειρουργείου οπίσθιας σπονδυλοδεσίας για την σκολίωση, αλλά η πιθανότητα κάποιας σοβαρής επιπλοκής, όπως αιμορραγίας και μετάγγισης, τραυματισμού νεύρων ή ρήξη μήνιγγας είναι μικρότερη επειδή χρησιμοποιούνται λιγότερες βίδες με το σύστημα Apifix και η χειρουργική προσπέλαση είναι λιγότερο τραυματική. Παρόλο που η πιθανότητα κάποιας σοβαρής επιπλοκής είναι πολύ μικρότερη με τη χρήση του συστήματος Apifix, σε σχέση με το παραδοσιακό χειρουργείο, η πιθανότητα επανεπέμβασης ίσως να είναι μεγαλύτερη. Στα συστήματα χωρίς σπονδυλοδεσία ασκούνται μεγαλύτερες τάσεις και δυνάμεις στις (λιγότερες) βίδες και για αυτό μπορούν να χαλαρώσουν και να προκαλούν πόνο. Αν η βίδα δεν χαλαρώσει μέσα στον πρώτο χρόνο, συνήθως ενσωματώνεται στον σπόνδυλο και μπορεί να κρατήσει επ’ αόριστον. Γενικά αν η σκολίωση σταθεροποιηθεί για 4-5 χρόνια, τότε μπορεί να αφαιρεθεί το σύστημα Apifix και να διατηρηθεί η διόρθωση της σκολίωσης χωρίς το σύστημα.
Τι μπορούμε να κάνουμε για να μειώσουμε ακόμη και αυτές τις λιγοστές επιπλοκές;
Ένας καλός και προσεχτικός προεγχειρητικός σχεδιασμός με καλό απεικονιστικό έλεγχο βοηθάει να μειωθούν οι πιθανότητες κάποιας επιπλοκής. Κάποιες φορές η ποιότητα των συνηθισμένων ακτινολογικών μηχανημάτων δε βοηθάει, γι’ αυτό και παραπέμπουμε σε διαγνωστικά κέντρα με ακτινολογικά μηχανήματα υψηλής ποιότητας. Επίσης υπάρχουν τεχνολογικά βοηθήματα πλοήγησης που συνεισφέρουν στην καλύτερη τοποθέτηση της βίδας στον σπόνδυλο, όπως ο διεγχειρητικός αξονικός τομογράφος (O-ARM) και το PEDI-GUARD στο οποίο πρόσφατα εκπαιδευτήκαμε με την κ. Πασπάτη Ι. (Διευθύντρια Ορθοπεδικής στο Νοσοκομείο Παίδων Πεντέλης) στη Γαλλία (Εικ.2). Αυτά τα βοηθήματα όντως βοηθούν να τοποθετήσουμε τις βίδες με μεγαλύτερη ακρίβεια και ασφάλεια για τον ασθενή, όμως δεν είναι διαθέσιμα σε όλα τα νοσοκομεία και τις κλινικές.
Γράφει ο Νικόλαος Σεκούρης, Επιμελητής Β΄Παιδοορθοπεδικού Τμήματος ΓΝΑ «ΚΑΤ».
Εκπαιδευθείς στο Τμήμα Σπονδυλικής Στήλης του Nuffield Orthopedic Centre, Oxford, UK και του Istituto Ortopedico Rizolli, Bologna, Italy.
Στο Παιδοορθοπεδικό Τμήμα του ΓΝΑ «ΚΑΤ» αντιμετωπίζονται παιδιά από 12 έως 19 ετών.
Εικόνα 1. Η προεγγχειρητική (αριστερά) και η μετεγχειρητική (κέντρο) ακτινογραφία ενός κοριτσιού 14 ετών που αντιμετωπίστηκε με το σύστημα Apifix με διαδερμική (δεξιά) τεχνική. Η σκολίωση από τις 46° βελτιώθηκε στις 24°.
Εικόνα 2. Μαζί με την κ. Πασπάτη Ι. εκπαιδευόμαστε στο σύστημα Pedi–Guard στη Γαλλία. Το σύστημα αυτό βοηθάει να τοποθετήσουμε τη βίδα στο σπόνδυλο με μεγαλύτερη ακρίβεια.