Η αναπτυξιακή δυσπλασία του ισχίου (ΑΔΙ), (παλιότερος όρος: συγγενές εξάρθρημα ισχίου), μπορεί να παρατηρηθεί όχι μόνο στα νεογέννητα μωρά αλλά και σε μεγαλύτερες ηλικίες αν το ισχίο δεν αναπτυχθεί σωστά. Ο όρος καλύπτει ένα σύνολο προβλημάτων που εμπεριέχει ήπιες ανωμαλίες του ισχίου (1 κάθε 100 μωρά) έως και πλήρη εξάρθρημα του ισχίου (1 κάθε 1000 μωρά). Η ΑΔΙ παρατηρείται συχνότερα στα κορίτσια , στο αριστερό ισχίο και στο πρωτότοκο μωρό.
Η άρθρωση του ισχίου.
Η άρθρωση του ισχίου αποτελείται από μια σφαίρα που κουμπώνει σε μια κούπα. Η κούπα (κοτύλη) είναι στη λεκάνη και η σφαίρα (κεφαλή του μηριαίου) είναι στη κορυφή του μηριαίου οστού. Γενικά, αυτή είναι μια σταθερή άρθρωση. Όμως αν η κεφαλή του μηριαίου δεν είναι επικεντρωμένη στη κοτύλη («κουμπωμένη») τότε η κοτύλη δεν αναπτύσσεται φυσιολογικά, γίνεται ρηχή, και η κεφαλή του μηριαίου γλιστρά εκτός της κοτύλης (υπεξάρθρημα) και μπορεί να εξαρθρωθεί εντελώς. Αν η άρθρωση είναι ασταθής ή εξαρθρωμένη μπορεί να αντιμετωπιστεί με ειδικούς κηδεμόνες απαγωγής ισχίων (ιμάντες Pavlic, Tubingen, Dennis-Brown, Freika) με πολύ καλά ποσοστά επιτυχίας.
Παλαιότερα “φασκιώνανε” τα μωρά πιστεύοντας ότι έτσι θα ισιώνουν τα γόνατά τους. Αυτή η τεχνική έχει εγκαταλειφθεί επειδή είναι επιζήμια για τα ισχία και άχρηστη για τα γόνατα αφού η βλαισογονία ή η ραιβογονία που μπορεί να παρατηρηθεί στα νεογνά είναι καλοήθης και φτιάχνει από μόνη της.
Ο σωστός και ο λάθος τρόπος φασκιώματος του μωρού.
Σημεία δυσπλασίας ισχίου.
- Κλίκ ή ασταθές ισχίο κατά την εξέταση.
- Περιορισμένη απαγωγή των ισχίων.
- Βραχύ (φαινομενικά) μηριαίο (σημείο Galeazzi).
- Ασύμμετρες πτυχές στους μηρούς και στους γλουτούς.
- Σημείο Ortolani ή Barlow.
- Χολότητα ή βάδισμα ‘πάππιας’ σε μεγαλύτερα παιδιά.
Σημείο Galeazzi.
Προδιαθεσικοί παράγοντες.
- Οικογενειακό ιστορικό δυσπλασίας ισχίου.
- Ισχιακή προβολή.
- Δίδυμη κύηση (λόγω περιορισμένου χώρου στη μήτρα).
- Ανωμαλίες του άκρα πόδα (ραιβοϊπποποδία, κάθετος αστράγαλος, πτερνοβλαισοποδία).
- Ραιβόκρανο (στραβολαίμιασμα) ή πλαγιοκεφαλία (ασυμμετρία της κεφαλής).
Παιδιατρική εκτίμηση.
Τα ισχία του μωρού σας θα ελεγχθούν κατά τις πρώτες παιδιατρικές εκτιμήσεις. Δύο βασικοί χειρισμοί πραγματοποιούνται, ο πρώτος για να διαπιστωθεί αν το ισχίο είναι εξαρθρωμένο (δοκιμασία Ortolani) και ο δεύτερος για να ελεγχθεί αν το ισχίο είναι εξαρθρώσιμο (δοκιμασία Barlow).
Χειρισμός ανάταξης (Ortolani). B. Χειρισμός υπεξάρθρωσης (Barlow).
Υπερηχογράφημα ισχίων.
Το υπερηχογράφημα των ισχίων μπορεί να πραγματοποιηθεί σε μια από τις ακόλουθες περιπτώσεις:
- Σε όλα τα νεογέννητα (ώστε να ανιχνευτούν και περιπτώσεις ανώριμων ισχίων που θα μπορούσαν να διαφύγουν από την κλινική εξέταση).
- Όταν υπάρχει κάποιος προδιαθεσικός παράγοντας (βλέπε παραπάνω).
- Όταν παρατηρείται κάποιο από τα σημεία δυσπλασίας του ισχίου (βλέπε παραπάνω).
Το υπερηχογράφημα των ισχίων πραγματοποιείται με το μωρό ξύπνιο. Είναι μια εύκολη και ανώδυνη διαδικασία που γίνεται στα εξωτερικά ιατρεία κατά τη διάρκεια της παιδοορθοπεδικής εκτίμησης των ισχίων. Στην ηλικία του 1 μηνός το υπερηχογράφημα είναι πιο αξιόπιστο από ότι νωρίτερα παρόλα αυτά προτιμούμε να εξετάζουμε όλα τα νεογέννητα προληπτικά ώστε να μην ξεφύγει κάποιο με παθολογικό ισχίο.
Θεραπεία.
Σε περίπτωση υποψίας δυσπλαστικού ισχίου θα χρειαστεί να εκτιμηθεί το μωρό σας από τον παιδοορθοπεδικό όπου και θα αναλάβει την θεραπεία του.
Αν διαγνωστεί στο μωρό σας δυσπλαστικό ισχίο η θεραπεία εκλογής είναι η εφαρμογή κηδεμόνα απαγωγής ισχίων (ιμάντας Pavlic ή Tubingen).
Τι είναι ο ιμάντας Tubingen;
Ο ιμάντας Tubingen είναι ένα σύστημα από ιμάντες, μαξιλαράκια και στράπς που κρατάνε τα ισχία σε «βατραχοειδή» θέση. Σε αυτή τη θέση επικεντρώνεται η μηριαία κεφαλή στη κοτύλη και διεγείρεται η σωστή ανάπτυξη της κοτύλης.
Ιμάντας Tubingen.
Μπορώ να καθυστερήσω την θεραπεία για λίγο;
Η εφαρμογή του κηδεμόνα Pavlic/Tubingen διεγείρει τη σωστή ανάπτυξη του ισχίου. Είναι καλό να ξεκινήσει η θεραπεία πριν τους 3 μήνες. Αν δεν γίνει εξαρχής η κατάλληλη θεραπεία μπορεί να μείνει εξαρθρωμένη ή να εξαρθρωθεί η μηριαία κεφαλή, να μην αναπτυχθεί σωστά το ισχίο και να μείνει σε μια θέση μόνιμη μη ανατάξιμη η μηριαία κεφαλή. Αυτό θα προκαλέσει δυσχέρεια στη βάδιση, πρώιμη εκφύλιση και παραμόρφωση της άρθρωσης, πόνο και ανάγκη για επέμβαση ολικής αρθροπλαστικής στην ηλικία των 40 ετών.
Ακτινογραφία φυσιολογικού ισχίου (κέντρο) ενήλικα και παραμορφωμένου δυσπλαστικού ισχίου (δεξιά).
Πόσο καιρό θα πρέπει το μωρό να φορέσει τους ιμάντες Pavlic/Tubingen;
Τα περισσότερα μωρά θα χρειαστεί να φορέσουν αυτούς τους ιμάντες το ελάχιστο για 6 εβδομάδες και για όλο το εικοσιτετράωρο. Μετά τις αρχικές 6 εβδομάδες και αφού επιβεβαιωθεί η βελτίωση της ανάπτυξης του ισχίου με υπερηχογράφημα ή ακτινογραφία θα αρχίσει η σταδιακή μείωση του χρόνου εφαρμογής του κηδεμόνα. Αυτό μπορεί να διαρκέσει άλλες 6 εβδομάδες. Γενικά όσο πιο μεγάλη ηλικία διαγνωστεί ότι το μωρό έχει δυσπλαστικό ισχίο τόσο μεγαλύτερο διάστημα θα πρέπει να φορέσει τους ιμάντες .
Χρονοδιάγραμμα σταδιακής εφαρμογής του ιμάντα Pavlic/Tubingen μετά τις 6 πρώτες εβδομάδες πλήρης εφαρμογής.
| 1η εβδομάδα (Ημερ/νία: ) | Μπορείτε να βγάζετε τους ιμάντες για 3 ώρες την ημέρα. Αυτό θα περιλαμβάνει και το χρόνο του μπάνιου του. Αν θέλετε μπορείτε να διαιρέσετε σε δύο χρόνους 1 ½ ώρας αυτό το χρονικό διάστημα. |
| 4η – 6η εβδομάδα | Θα χρειαστεί να φορέσετε τον ιμάντα στο μωρό μόνο το βράδυ κατά τη διάρκεια του ύπνου. |
| 7η εβδομάδα | Εφόσον όλα κύλησαν φυσιολογικά μπορείτε πλέον να πετάξετε τον ιμάντα. |
Σε τι θέση θα κοιμάται το μωρό;
Η καλύτερη θέση, όταν το μωρό φοράει τους ιμάντες, είναι να κοιμάται ανάσκελα. Αν όμως υπάρχει κάποιος φόβος μήπως το μωρό κάνει αναγωγή (εμετό) τότε μπορείτε να τοποθετήσετε μια μικρή πετσέτα σε ρολό από τη μία πλευρά της πλάτης του μωρού ώστε να στέκεται σε ελαφρώς πλάγια θέση. Φροντίστε να αλλάζετε τακτικά τη θέση της πετσέτας και στην αντίθετη πλευρά ώστε να αναπτυχθεί συμμετρικά και το σχήμα της κεφαλής του μωρού.