Βλάβες χιαστών συνδέσμων.
Ο πρόσθιος και ο οπίσθιος χιαστός σύνδεσμος βρίσκονται στο κέντρο της άρθρωσης του γόνατος. Και οι δύο είναι οι κύριοι σταθεροποιητικοί σύνδεσμοι του γόνατος. Γι’ αυτό όταν υπάρχει βλάβη σε κάποιον από αυτούς τους συνδέσμους ο ασθενής αντιλαμβάνεται μια αστάθεια στην άρθρωση.
Πώς συμβαίνει μια ρήξη του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου;
Η ρήξη του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου συμβαίνει συνήθως κατά τη διάρκεια αθλητικών δραστηριοτήτων. Μπορεί όμως και να συμβεί σε περίπτωση τροχαίου ατυχήματος, πτώσης ή εργατικού ατυχημάτος, συνήθως κατά τη διάρκεια ενός άλματος. Συνήθως δεν υπάρχει σύγκρουση με άλλο αθλητή. Ο πάσχων νοιώθει ότι του «φεύγει» το γόνατο σε περίπτωση ρήξης του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου. Είναι γνωστό ότι οι αθλήτριες έχουν μεγαλύτερη τάση για ρήξη του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου αν και ο λόγος που συμβαίνει αυτό δεν είναι γνωστός.
Σημεία βλάβης πρόσθιου χιαστού συνδέσμου.
Ο ασθενής που πάσχει από ρήξη πρόσθιου χιαστού συνδέσμου συνήθως αναφέρει στο ιστορικό του κάκωση. Η κάκωση αυτή τις περισσότερες φορές συμβαίνει κατά την διάρκεια αθλητικής δραστηριότητας. Αναφέρει πόνο και το γόνατο είναι πρησμένο. Αργότερα έχει την αίσθηση ότι το γόνατο «φεύγει». Κατά την κλινική εξέταση ο ιατρός ελέγχει για σημεία αστάθειας του γόνατος. Η μαγνητική τομογραφία θα επιβεβαιώσει αν υπάρχει ρήξη του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου και θα ελέγξει αν συνυπάρχουν άλλες βλάβες.
Είναι απαραίτητο το χειρουργείο;
Ρήξη του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου δε σημαίνει απαραίτητα ένδειξη για χειρουργείο. Διάφοροι παράγοντες πρέπει να ληφθούν υπόψη όπως το επίπεδο δραστηριοτήτων και οι αθλητικές απαιτήσεις του ασθενούς, αν υπάρχει αίσθημα αστάθειας του γόνατος, αν έχει προηγηθεί πρόγραμμα φυσικοθεραπείας και κατά πόσο αυτό ήταν αποτελεσματικό για το συγκεκριμένο ασθενή.
Χειρουργική αποκτάσταση του πρόσθιου χιαστού.
Η χειρουργική αποκατάσταση του πρόσθιου χιαστού γίνεται αρθροσκοπικά. Υπάρχουν διάφορες τεχνικές όπως και διάφορες επιλογές μοσχεύματος που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αποκατάσταση του συνδέσμου. Το είδος του μοσχεύματος που προτείνεται είναι το αυτομόσχευμα, δηλαδή μόσχευμα από τον ίδιο τον ασθενή. Συνήθως επιλέγονται ως αυτομόσχευμα οι οπίθιοι μηριαίοι τένοντες. Εναλλακτικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί ο επιγονατιδικός τένοντας ή τμήμα της τενόντιας μοίρας του τετρακεφάλου. Σε κάποιες ενδεδειγμένες περιπτώσεις μπορεί να χρησιμοποιηθεί τεχνητό μόσχευμα. Οι επιλοκές της επέμβασης περιλαμβάνουν την επιλοίμωξη, την επιμονή της αστάθειας και του πόνου,τη δυσκαμψία και τη δυσκολία στην επιστροφή στις προηγούμενες δραστηριότητες. Παρόλ’αυτά, περισσότερο από το 90% των ασθενών έχουν καλά αποτελέσματα από την επέμβαση.
Μετεγχειρητική αποκατάσταση.
Η μετεγχειρητική αποκατάσταση είναι σημείο κλειδί όσον αφορά την αρθροσκοπική αποκατάσταση του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου παρόλο που ακόμη και σήμερα δεν δίνεται η απαραίτητη προσοχή στο θέμα αυτό. Το πρόγραμμα της φυσικοθεραπείας εστιάζει στην κινητοποίηση της άρθρωσης, στην ενδυνάμωση του γόνατος και στις ασκήσεις ιδιοδεκτικότητας με σκοπό την αποφυγή νέων τραυματισμών. Παρόλο που υπάρχουν γενικές οδηγίες όσον αφορά τις ασκήσεις φυσικοθεραπείας του πρόσθιου χιαστού το πρόγραμμα αποκατάστασης πρέπει να εξατομικεύεται για τον κάθε ασθενή, αναλόγως των δυνατοτήτων του και του ρυθμού ανάρρωσής του.
Ρήξη πρόσθιου χιαστού σε παιδιά.
Η αντιμετώπιση της ρήξης του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου στα παιδιά είναι δυσκολότερη λόγω του αναπτυσσόμενου σκελετού. Στα παιδιά υπάρχει φόβος ο τραυματισμός του συζευτικού χόνδρου (το σημείο ανάπτυξης του οστού) που γίνεται κατά τη διάρκεια της επέμβασης να επηρεάσει την ανάπτυξη του οστού (πρώϊμη σύγκλειση του συζευτικού χόνδρου, γωνιώδης παραμόρφωση της άρθρωσης). Παρόλ’αυτά νεώτερες μελέτες δείχνουν ότι αυτές οι επιπλοκές είναι μικρότερης σημασίας από μία παραμελημένη ρήξη πρόσθιου χιαστού σε παιδί.
Πως συμβαίνει μια ρήξη του οπίσθιου χιαστού;
Ο πιο συχνός μηχανισμός είναι από πρόσκρουση στο ταμπλό του αυτοκινήτου με το γόνατο λυγισμένο. Άλλος μηχανισμός κάκωσης είναι όταν ο αθλητής κατά τη διάρκεια αθλητικής δραστηριότητας πέφτει στα γόνατα με το γόνατο λυγισμένο.
Ποιά είναι τα συμπτώματα της ρήξης του οπίσθιου χιαστού συνδέσμου;
Τα συμπτώματα είναι παρόμοια με αυτά της ρήξης του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου. Το γόνατο είναι επώδυνο και πρησμένο. Το εύρος κίνησης είναι μειωμένο. Υπάρχει αίσθημα αστάθειας. Ο ασθενής αισθάνεται ότι δεν μπορεί να «εμπιστευτεί» το γόνατό του.
Πως γίνεται η διάγνωση της ρήξης του οπίσθιου χιαστού συνδέσμου;
Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τον μηχανισμό της κάκωσης. Κατά την κλινική εξέταση υπάρχουν ειδικοί χειρισμοί που μπορούν να αναδείξουν την βλάβη. Ο ακτινολογικός έλεγχος και η μαγνητική τομογραφία θα ξεκαθαρίσουν την διάγνωση και θα αναδείξουν κι άλλες συνυπάρχουσες βλάβες.
Ποιά είναι η αντιμετώπιση της ρήξης του οπίσθιου χιαστού συνδέσμου;
Συνήθως ο οπίσθιος χιαστός σύνδεσμος δεν χρειάζεται αποκατάσταση. Όταν ο πόνος και το πρήξιμο υποχωρήσουν ένα καλό πρόγραμμα φυσικοθεραπείας μπορεί να έχει καλά αποτελέσματα. Αν παρόλ’αυτά επιμένουν τα συμπτώματα ή συνυπάρχουν και άλλες βλάβες στο γόνατο η χειρουργική επέμβαση αποτελεί μια επιλογή. Η πλαστική αποκατάσταση του οπίσθιου χιαστού γίνεται αρθροσκοπικά, όπως του πρόσθιου χιαστού, με τη χρήση μοσχεύματος (συνήθως αυτομόσχευμα οπίσθιων μηριαίων). Τεχνικώς η αποκατάσταση του οπίσθιου χιαστού είναι πιο απαιτητική επειδή αυτός ο σύνδεσμος βρίσκεται πίσω από τον πρόσθιο χιαστό, γεγονός που δυσκολεύει τους αρθροσκοπικούς χειρισμούς. Η μετεγχειρητική αποκατάσταση με εξατομικευμένο πρόγραμμα ασκήσεων και σε αυτή την περίπτωση είναι μείζονος σημασίας.